Ciechanowskie władze przynoszą wstyd mieszkańcom!

70 lat temu, w 1942 roku hitlerowcy zlikwidowali ciechanowskie getto. Przypieczętowany został los ciechanowian żydowskiego pochodzenia. Czekały na nich komory gazowe i krematoria Auschwitz i Treblinki. Niewielu ciechanowskich Żydów uniknęło tego potwornego losu.  Zginęło jakieś 30% mieszkańców miasta i nic tego nie upamiętnia. Ogromna tragedia, ale już wtedy mieszkańcy miasta niezbyt się tym przejęli o czym świadczy choćby dotyczący okręgu ciechanowskiego raport delegatury rządu na kraj z 1943r. gdzie zapisano: „Żydów u nas nie ma. Los jaki spotkał Żydów, nie wywarł głębszego wrażenia na ludności". Rok później meldowano: „Los jaki spotkał Żydów nie budzi w społeczeństwie żadnego współczucia”.

Okupant dołożył wszelkiej staranności aby zniszczyć wszelkie ślady jakie pozostały po ciechanowskich Żydach, a nasi rodacy do dnia dzisiejszego kontynuują jego dzieło.  Niewiele w mieście świadczy o kilkusetletniej obecności Żydów w Ciechanowie, w miejscu gdzie przez lata stanowili większość mieszkańców. Mamy bardzo jedynie skromną wystawę w muzeum i pomnik na cmentarzu żydowskim. Ten drugi wystawiony przez samych Żydów, tych nielicznych którzy przeżyli i tuż po wojnie wrócili do miasta aby pochować swoich bliskich.

W 1942 roku podobna tragedia dotknęła społeczności wielu polskich miast i miasteczek, a przypadająca w tym roku 70 rocznica była okazją aby godnie upamiętnić i przywrócić pamięć o „zapomnianych mieszkańcach”. Na wysiłek organizacyjny zdobyły się nawet miasteczka mniejsze od Ciechanowa. Z najbliższej okolicy warte wspomnienia są Pułtusk i Płońsk.

W Ciechanowie była jednak cisza. Temat został poruszony przez lokalne forum dyskusyjne i w efekcie na stronie Urzędu Miasta pojawiło się ogłoszenie o uroczystości mającej mieć formę złożenia kwiatów na starym cmentarzu żydowskim. Widząc niestosowność takiego przedsięwzięcia skontaktowałem się z panią rzecznik, mieliśmy bardzo długą rozmową, w trakcie której między innymi przekazałem jej telefony osób, które mogłyby pomóc w organizacji takiego przedsięwzięcia i przede wszystkim doradzić, aby przez brak znajomości obyczajów żydowskich i tradycji judaistycznej nikogo nie obrazić.

Efektem tej rozmowy była zmiana treści ogłoszenia – usunięto słowa o kwiatach. Niestety nie pojawiły się żadne szczegóły, w tym choćby godzina uroczystości. Do końca miałem nadzieję, że Ciechanów zrobi skromną, ale godną uroczystość. Myliłem się.

W przeddzień „uroczystości” skontaktowałem się z biurem naczelnego rabina RP, aby zapytać się kto przyjedzie na uroczystość i ze zdumieniem dowiedziałem się, że nikt, bowiem nie otrzymali zaproszenia. Moim zdaniem skandal. Standardem jest, że na tego typu uroczystościach spotykają się przedstawiciele różnych wyznań, odmawiana jest modlitwa ekumeniczna, a rabin odmawia kadisz. Pewnie jest tak wszędzie, ale nie w Ciechanowie. Tutaj nawet w dniu zaplanowanej uroczystości w dalszym ciągu nie było wiadomym o której ma się ona odbyć. Podjąłem próbę ustalenia. Miła pani z sekretariatu prezydenta oddzwoniła i poinformowała, że rano pracownicy Wydziału Inżynierii uprzątnęli teren i złożyli kwiaty, a bardziej godne obchody to może będą za rok, czy dwa. Pozostało mi jedynie poprosić ją o przekazanie panu prezydentowi, że mi, jako mieszkańcowi miasta jest wstyd. Obawiam się, że w tym uczuciu pozostaję osamotniony.

Pisząc te słowa usłyszałem w KRC, że ich reporterzy odwiedzili kirkut, gdzie przybyła młodzież jednej z ciechanowskich szkół. W dniu jutrzejszym ma do nich przyjechać 40 młodych ludzi z Izraela. Ciekawe, co im powiedzą o dzisiejszych „obchodach”, o stosunku władz miasta do historii i pamięci pomordowanych mieszkańców. Osobiście ciężko było by mi spojrzeć im prosto w oczy, ale pewnie jestem niedostosowany i niedzisiejszy.